Rekabet Kurumu (“Kurum”), 21 Aralık 2022 tarihinde internet sitesinde yayımladığı duyuru ile, hızlı tüketim malları (“HTM”) sektöründe faaliyet gösteren üretici/tedarikçi ve perakendeci niteliğindeki bazı teşebbüsler hakkında yürütülen soruşturmanın sonuçlandığını ve bazı teşebbüslere ceza verilmesine karar verildiğini açıkladı. Bilindiği üzere, Kurum daha önce de bu sektöre yönelik bir soruşturma gerçekleştirmiş ve Türk rekabet hukuku uygulamasında ilk defa geçtiğimiz yıl bir tedarikçi ile perakendeci marketler arasındaki topla-dağıt (hub and spoke) karteli yoluyla rekabet ihlali gerçekleştiği yönünde karar tesis edilmiş idi.[1]
Kurum’un internet sitesinde yayımlanan duyuru incelendiğinde, bir kez daha topla-dağıt karteli tespitinde bulunulduğu ve bu nedenle bazı tedarikçilere ceza uygulandığı, teşebbüslere aynı ihlallerden dolayı mükerrer yaptırım uygulanamayacağını öngören ne bis in idem ilkesi ışığında perakendecilere ceza uygulanmadığı ve yine bazı tedarikçilere perakende seviyesinde faaliyet gösteren teşebbüslerin yeniden satış fiyatlarını belirledikleri gerekçesiyle ceza uygulandığı görülmektedir.
Bu çerçevede, ilgili hususlara aşağıda ayrı başlıklar altında yer verilmiştir.
Topla-Dağıt Karteli Nedeniyle Tedarikçilere Uygulanan Cezalar
Aşağıdaki teşebbüslerin;
kendi ürünlerinde soruşturma tarafı perakendeciler arasında satış fiyatları ve fiyat artışları konusunda koordinasyonun sağlanması ve bu koordinasyonun sürdürülmesi,
yine bu çerçevede perakendecilerin geleceğe yönelik fiyatları ve fiyat artış tarihleri gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşımına aracılık edilmesi
suretiyle perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip topla-dağıt karteli niteliğindeki anlaşmalar veya uyumlu eylemlerle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiklerine karar verilmiştir:
- Coca Cola Satış Dağıtım AŞ
- Doğanay Gıda Tarım ve Hayvancılık San. Tic. AŞ
- Düzey Tüketim Malları Sanayi Pazarlama ve Ticaret AŞ
- Eti Gıda San. ve Tic. AŞ
- Frito Lay Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ
- Glaxosmithkline Tüketici Sağlığı AŞ
- Haribo Şekerleme Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
- Pasifik Tüketim Ürünleri Satış ve Ticaret AŞ
- Pepsi Cola Servis ve Dağıtım Ltd. Şti.
- Red Bull Gıda Dağıtım ve Pazarlama Ticaret Limited Şirketi
- Şölen Çikolata Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ
- Unmaş Unlu Mamuller Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ
Bu çerçevede, anılan teşebbüslere idari para cezası uygulanmasına karar verilmiştir. Böylelikle, geçen sene yine HTM sektörüne yönelik olarak verilen kararın ardından, Kurum ikinci defa topla-dağıt karteline yönelik bir ihlal tespitinde bulunmuştur.
Ne Bis In Idem İlkesi
Ne bis in idem, aynı fiil ve konudan dolayı mükerrer yargılama yapılmasına ve ceza uygulanmasına izin verilmemesini ifade eden bir hukuk ilkesidir. Bu kapsamda; Kurum tarafından yapılan duyuruda, ne bis in idem ilkesi çerçevesinde, bazı teşebbüslere geçmiş Rekabet Kurulu (“Kurul”) kararları ile uygulanan cezalar nedeniyle yeni bir ceza uygulanmamasına karar verildiği belirtilmiştir.
28 Ekim 2021 tarih ve 21-53/747-360 sayılı Rekabet Kurulu kararı ile geçtiğimiz yıl perakendecilere uygulanan cezalar nedeniyle, mevcut soruşturma kapsamında bu teşebbüslere idari para cezası uygulanmamıştır.
Şöyle ki; aşağıdaki teşebbüsler arasında,
ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla fiyatların ve/veya fiyat artışlarının koordinasyonunun sağlandığına;
yine ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe yönelik fiyatlar, fiyat artış tarihleri, dönemsel aktiviteler ve kampanyalar gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşıldığına;
fiyat indirimine giden veya pazar genelinde fiyatların arttığı dönemde henüz fiyat artışı yapmayan perakendecilerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilmek suretiyle söz konusu fiyatların tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığına;
rakip fiyatlarının yükselmemesi halinde ürün özelinde fiyat düşürme (bozma) gibi çeşitli stratejiler yoluyla teşebbüsler arasındaki danışıklılığa uyumun sürekli olarak gözetildiğine
böylelikle adı geçen perakendecilerin satışa sundukları pek çok ürünün perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip, topla-dağıt karteli niteliğindeki anlaşmalar veya uyumlu eylemlerle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin ihlal edildiğine karar verilmiştir:
- BİM Birleşik Mağazalar AŞ
- CarrefourSA Carrefour Sabancı Ticaret Merkezi AŞ
- Migros Ticaret AŞ
- Şok Marketler Ticaret AŞ
- Yeni Mağazacılık AŞ
Ancak, Kurum tarafından yapılan duyuruda, yukarıdaki teşebbüslere “28.10.2021 tarihli, 21-53/747- 360 sayılı Kurul kararı ile ceza verildiğinden “ne bis in idem” hukuk genel ilkesi çerçevesinde söz konusu teşebbüsler bakımından işbu soruşturma kapsamında yeni bir idari para cezasına hükmedilmesine yer olmadığına” karar verildiği ifade edilmiştir.
Öte yandan, Beypazarı İçecek Pazarlama Dağ. Amb. Tur. Pet. İnş. San. ve Tic. AŞ bakımından da, ne bis in idem ilkesi çerçevesinde ceza uygulanmasına yer olmadığına karar verilmiştir.
Şöyle ki; anılan teşebbüsün
kendi ürünlerinde soruşturma tarafı perakendeciler arasında satış fiyatları ve fiyat artışları konusunda koordinasyonun sağlanması ve bu koordinasyonun sürdürülmesi,
yine bu çerçevede perakendecilerin geleceğe yönelik fiyatları ve fiyat artış tarihleri gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşımına aracılık edilmesi
suretiyle perakende satış fiyatlarının tespiti amacına sahip topla-dağıt karteli niteliğindeki anlaşmalar veya uyumlu eylemlerle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiğine ve bu ihlalden perakendeciler ile birlikte ve eşit derecede sorumlu olduğuna karar verilmiştir.
Ancak, duyuruda “18.05.2022 tarihli, 22- 23/379-158 sayılı Kurul kararı ile ceza verildiğinden “ne bis in idem” hukuk genel ilkesi çerçevesinde söz konusu teşebbüs bakımından işbu soruşturma kapsamında yeni bir idari para cezasına hükmedilmesine yer olmadığına” karar verildiği ifade edilmiştir.
Yeniden Satış Fiyatının Belirlenmesi
Duyuruda ayrıca, aşağıdaki teşebbüslerin, perakende seviyesinde faaliyet gösteren teşebbüslerin yeniden satış fiyatlarını belirlemek suretiyle de 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiğine karar verildiği belirtilmiştir:
- Coca Cola Satış Dağıtım AŞ
- Doğanay Gıda Tarım ve Hayvancılık San. Tic. AŞ
- Eti Gıda San. ve Tic. AŞ
- Frito Lay Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ
- Haribo Şekerleme Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
- Kent Gıda Maddeleri Sanayi ve Ticaret AŞ
- Pasifik Tüketim Ürünleri Satış ve Ticaret AŞ
- Pepsi Cola Servis ve Dağıtım Ltd. Şti.
- Şölen Çikolata Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ
- Unmaş Unlu Mamuller Gıda Sanayi ve Ticaret AŞ
[1] 28 Ekim 2021 tarih ve 21-53/747-360 sayılı Rekabet Kurulu kararı
Comments