Elektrikli araçlara enerji temin eden şarj ünitesi ve istasyonlarının kurulması, şarj ağı ve şarj ağına bağlı şarj istasyonlarının işletilmesi ile şarj hizmetinin sunulmasına yönelik usul ve esasları düzenleyen Şarj Hizmeti Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 2 Nisan 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Öncelikle belirtmek gerekir ki; şarj hizmetlerinin ticari amaçlarla sunulmasını düzenleyen Yönetmelik, bireysel kullanıcıları etkilememektedir. Halihazırda hizmeti sağlayan kişilerin de durumlarını dört ay içerisinde Yönetmeliğe uygun hale getirmeleri gerekmektedir.
Mevzuatımızın çevre ve iklim değişikliği politikalarıyla uyumlu hale getirilmesi bakımından önemli bir adım olduğunu düşündüğümüz Yönetmeliğin neleri düzenlediğini aşağıda özetledik.
Lisans Başvurularına ve Şirket Esas Sözleşmelerine İlişkin Hüküm ve Yükümlülükler
· Yönetmelik uyarınca; şarj ağı işletmeciliği lisansı (“Lisans”) Enerji Piyasası Düzenleme Kurulundan (“EPDK”’) alınacak olup lisans en fazla 49 yıl için verilecektir. Lisanslar şirket birleşmesi ve bölünmesi halleri dışında hiçbir surette devredilemeyecektir.
· Yönetmeliğe paralel olarak, EPDK’nın 17 Mart 2022 tarih ve 10852 sayılı kararı uyarınca; lisans başvuruları, EPDK tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, EPDK Başvuru Sistemi üzerinden gerçekleştirilecektir.
· Başvuru sahibi tüzel kişinin anonim şirket olması halinde, sermaye piyasası mevzuatına göre borsada işlem görenler dışındaki paylarının tamamının nama yazılı olduğuna ve ilgili şirket tarafından borsada işlem görmek üzere ihraç edilecekler hariç hamiline yazılı pay senedi çıkarılamayacağına ilişkin hükme şirket esas sözleşmesinde yer verilecektir.
· Yine, pay senetlerinin tür değişikliğinde ve şirket sermaye miktarının azaltılmasına ilişkin esas sözleşme değişikliklerinde EPDK onayı alınacağına dair hükme şirket esas sözleşmesinde yer verilecektir.
· EPDK’nın 17 Mart 2022 tarih ve 10853 sayılı kararı uyarınca ise, şarj ağı işletmeci lisansı başvurusunda bulunacak tüzel kişiler için asgari sermaye tutarı 4.500.000 TL olacaktır.
Şarj Ağı ve Lisans Sahibinin Hak ve Yükümlülüklerine İlişkin Düzenlemeler
· Şarj ağı işletmecisi, lisansının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde en az 50 adet şarj ünitesinden ve en az 5 farklı ilçedeki şarj istasyonundan oluşacak şekilde şarj ağını oluşturacaktır. Şarj ağında yer alan şarj ünitelerinin en az yüzde 5’i ile Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğu altında bulunan otoyollar ve devlet otoyollarında yer alan şarj ünitelerinin en az yüzde 50’sinin DC 50 kilovat (kW) ve üzeri güçteki şarj niteliğinde olması zorunlu olacaktır.
· Şarj ağı işletmeciliği lisansı için ödenecek olan lisans bedelleri; lisans alma, lisans tadili ve lisans sureti çıkartma işlemleri ile yıllık lisans bedellerinden oluşacaktır. EPDK’nın 31 Mart 2022 tarih ve 10895 sayılı kararı ile, şarj ağı işletmeci lisansına ilişkin 2022 yılında uygulanacak olan lisans alma, lisans tadili ve lisans sureti çıkartma bedelleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:
Ayrıca, Yönetmelik uyarınca, lisans sahiplerinden 1 Ocak 2018 tarihine kadar yıllık lisans bedeli alınmayacaktır.
· EPDK, şarj ağı işletmecilerine, belirli yerlerde ve belirli sayıda şarj istasyonu kurma da dahil olmak üzere ticari ve teknik zorunluluklar ve özel şartlar getirebilecektir. Şarj ağı işletmecisi, bu kapsamda kurulan şarj istasyonu için kamulaştırma talep edebilecektir. Bu kapsamda kurulan şarj istasyonlarının yatırım finansmanı dahil toplam maliyetleri şarj hizmeti fiyatının belirlenmesinde hesaba katılabilecektir.
· Şarj ağını genişletmek isteyen şarj ağı işletmecileri; eklenmek istenen şarj istasyonuna ilişkin coğrafi konum, şarj ünitesi ve soket sayıları, sertifika bilgileri, şarj ünitesi tipleri ve güçleri ile ilgili bilgiler ile başvuruya konu şarj istasyonuna ilişkin iş yeri açma ve çalışma ruhsatı ve şarj istasyonunun iletim ve dağıtım sistemine bağlantısına ilişkin ilgili şebeke işletmecisi tarafından verilen belgeyi Kurum’a sunacaktır.
· Şarj ağı işletmecisi, şarj ağından şarj istasyonu çıkartmak istemesi halinde ilgili şebeke işletmecisine ve elektronik ortamda EPDK’ya bildirimde bulunacaktır.
· Şarj istasyonunun elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesisi ve şarj istasyonu bünyesinde tüketim tesisine bütünleşik elektrik depolama tesisi kurulabilecektir.
Fiyatlar, Fiyatların İzlenmesi ve Rekabete İlişkin Düzenlemeler
· Kural olarak, şarj hizmeti fiyatı serbestçe belirlenebilecektir.. Şarj hizmeti fiyatı, elektrikli araca aktarımı yapılan birim enerji fiyatı (TL/kWh) cinsinden uygulanacaktır. Farklı tip ve güçteki şarj üniteleri için farklı fiyatlar belirlenebilecektir.
Şarj hizmeti fiyatı, şarj istasyonlarının kurulması ve şarj ağı oluşturulmasına esas yatırım maliyetleri, işletme maliyetleri, amortismanlar, elektrik enerjisi edinim maliyetleri ile vergi, pay, fon gibi yasal yükümlülüklere ilaveten makul ölçüde karlılık dikkate alınarak belirlenir.
· Kullanıcılar, şarj ağı işletmecisiyle yazılı veya mesafeli olarak, sadakat sözleşmesi imzalayabileceklerdir. Sadakat sözleşmesi kapsamındaki kullanıcılara farklı şarj hizmeti fiyatı uygulanabilecektir.
· EPDK, şarj hizmeti kapsamında düzenlenen faaliyetleri veya rekabeti engelleme, bozma veya kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran veya doğurabilecek nitelikte anlaşma veya eylemlerin şarj hizmetlerini bozucu etkiler oluşturması halinde, gerekli işlemlerin başlatılmasıyla birlikte, her seferinde üç ayı aşmamak üzere, faaliyetlerin her aşamasında, bölgesel veya ulusal düzeyde uygulanmak için taban ve/veya tavan fiyat tespiti yapma ve gerekli tedbirlerin alma yetkisine sahip olacaktır.
· EPDK, bu etkilerin değerlendirilmesine göre şarj hizmeti kapsamında uygulanan fiyatlara ilişkin asgari ve azami limit uygulaması yapabilecektir.
Sonuç
Sonuç olarak, Yönetmeliğin Resmi Gazete’de yayımlanması ile birlikte uzun süredir beklenen bir düzenleme hukukumuza ve ülkemize kazandırılmış oldu. Farklı konularak ilişkin oldukça detaylı düzenlemeler içeren Yönetmeliğin bütüncül bir bakış açısıyla ele alınması, şirketler hukukuna ve rekabet hukukuna temas eden maddelerin de dikkatle değerlendirilmesi gerekmektedir.
İklim değişikliği ve çevre politikalarının bir uzantısı olarak, bu tip düzenlemelerin ve düzenleme yapılan alan sayısının giderek artması beklenmektedir.